Zastosowanie technologii informatycznej w usługach prawniczych może dotyczyć rożnych obszarów. Dość dobrze przyswoiliśmy sobie korzystanie z baz danych integrujących zasoby ustawodawcze, orzecznictwo i pismiennictwo, a więc zarówno źródła prawa, jak i źródła poznania prawa. Sądy zaczynają wreszcie zapewniać dostęp on-line do akt sprawy.
Największym problemem jest jednak odpowiedź na pytanie, czy możliwe jest stworzenie systemu, który dokona analizy sprawy i zaproponuje jej rozwiązanie. Prace nad takimi systemami trwają, jednak moim zdaniem nie należy oczekiwać, że w krótkim czasie zastąpią sąd w tradycyjnym tego słowa znaczeniu. Otóż każdy algorytm oceny stanu faktycznego w jakimś momencie będzie natrafiał na pytania odsyłające do klauzul generalnych, czyli pozaprawnych systemów ocen. Te zaś z reguły wprowadzane są tam, gdzie zakładamy, że mamy do czynienia z ocenami silnie opartymi o kryteria aksjologiczne, podlegających zmianom w czasie. System informatyczny musiałby mieć takie kryteria oceny w jakiś sposób zaprogramowane, a to w istocie powodowałoby, że przestawałyby one pełnić swoją funkcję, a my mielibyśmy do czynienia z ciekawymi sporami o wpływ na twórców programów i ich ulegnie różnym ideologiom. Wyobrażamy sobie na przykład program, który miałby stosować prawa człowieka - ileż możliwych koncepcji, odpowiedzi?
Raczej sądzę, że w bliższej perspektywie pojawią się narzędzia wspomagające prawnika i w oparciu o analizę stanu faktycznego identyfikujace obszary ryzyka. W istocie rzeczy takimi narzędziami posługują się już na przykład prawnicy brytyjscy przy outsourcingu do Indii lub RPA.
Zagadnienie to zresztą stawia ciekawy problem filozoficzny - osobiście uważam, że wspomaganie technologią nie może przesłonić kwestii fundamentalnej, jaką jest ukierunkowanie prawa na człowieka, który musi być podmiotem wszelkich naszych poczynań i musimy być w stanie dostrzec całość jego problemów, bez względu na granice możliwości technologii.
Mec. Marcin Radwan-Rörenschef
Ekspertyzy
- Michał Araszkiewicz, Nowe technologie a dostęp do prawa, Fundacja Instytut Spraw Publicznych, Warszawa, 2013
- Piotr Waglowski, Internet jako źródło informacji i porad prawnych; w: Obywatel i Prawo. Raport z realizacji czwartej edycji programu, red. Agata Winiarska, Fundacja Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2009
Seminaria
- Nowe technologie a dostęp do prawa, 20 maja 2013 r. Eksperci o nowych technologiach w dostępie do prawa
- Rola nowoczesnych technologii w poszerzaniu dostępu obywatela do prawa, 12 kwietnia 2012r
Linki:
Serwis o związkach prawa z Internetem, na którym umieszczane są aktualne informacje o wydarzeniach, procesie legislacyjnym, dokumentach, artykułach i innych serwisach internetowych traktujących o prawie w sieci.
